WAT REST NA DE DUITSE TERUGTREKKING IN AUGUSTUS-SEPTEMBER 1918 ?
Vanaf juli-augustus 1918 begon de grote - min of meer chaotische - terugtocht van het Duitse leger onder de aanvallen van de Geallieerden over de hele lengte van het Westers front - van Ieper tot Verdun. De min of meer duurzame constructies (bunkers, technische installaties, rustkampen achter het front...) die de Duitse genie had gerealiseerd - en die een langdurig verblijf in het vooruitzicht stelden - moesten de één na de ander worden opgegeven...
L'Abri du Kronprinz (bunker) nabij Varennes-en-Argonne anno 1918 (boven) en vandaag (onder)...
Het is opvallend dat in het kader van de 100-jaar herdenking van de 'Groote Oorlog' deze voor de geschiedenis van de tragische gebeurtenissen belangrijke constructies, door de Fransen bewust stiefmoederlijk aan hun lot worden overgelaten - in tegenstelling met hun eigen forten (o.a. rond Verdun). Moesten private Frans-Duitse verenigingen en heemkundige kringen zich niet - zelfs lang vóór het begin van deze herdenking tussen 2014 en 2018 - met de middelen door henzelf verzameld, hebben ingezet tot het behoud en toeristische exploitatie van deze overblijfselen, zij waren allang van de aardbodem verdwenen... De strijd ging immers tussen (minstens) 2 partijen en de getuigenissen van zowel de ene als de andere moeten ter waarschuwing voor het nageslacht behouden blijven. Moet gezegd dat er - met recht en reden? - van Franse (Geallieerde) zijde weinig animo tot behoud van deze resten bestaat - maar ook van Duitse zijde werd (wordt) er daartoe in het verleden weinig geijverd... De 'golven' ontstaan in de Frans-Duitse oorlog van 1871 tussen beide landen blijken ook na 2 wereldoorlogen tot op vandaag nog steeds niet geluwd...
Het kamp van Hauptman ir. Marguerre - betonnen experimentele abri's voor Duitse soldaten..
.
Nochtans zijn de bekende historische getuigen legio en hier en daar komen lokale initiatieven van de grond om ook deze getuigen te redden - of op zijn minst tegen verdwijning te behoeden:
- het "Camp Marguerre" nabij Verdun (ook wel kamp Bismarck, kamp van de Kaiser of dorp van de Kronprinz genoemd) - een volledig uit beton opgetrokken kamp met schilderingen die het behang vervangen, met inlegwerk van kiezelstenen en andere kunstzinnige uitingen, en waar werd geëxperimenteerd met nieuwe bouwtechnieken en bouwstijlen (bunkers, onderkomens voor soldaten...) in o.a. gewapend beton, die er werden getest en op basis waarvan logistieke steun aan het front kon verleend - daartoe werd een volledige toen revolutionaire betonfabriek ingericht (de BEFA = BEtonFAbrik volgens opschrift) ...
- de beruchte "Abri du Kronprinz Wilhelm" midden de bossen nabij Varennes-en-Argonne (langsheen de D38) - het voormalig Duits "Kaiserbunker" - een in verhouding luxueus verblijf voor de Duitse kroonprins Wilhelm von Preussen, zoon van Keizer Wilhelm II, bevelhebber der Duitse troepen, centrum van het te bezoeken "Kaisertunnel"-complex, een groep bunkers met een gangenstelsel gegraven tussen november 1915 en maart 1916 (met kazerne, lazaret, elektriciteitscentrale, enz.) - nu in restauratie door het "Deutsches Erinnerungskomitee Argonnerwald 14-18"
- het Duits rustkamp "La Vallée Moreau" in gebruik door de Duitse troepen tussen 1915 en 1918 en sinds 1997 gerestaureerd, onderhouden en bezoekbaar gesteld door 'Le Comité Franco-Allemand' - een vereniging die een 10-tal gelijkaardige, kleinere sites onder haar hoede heeft
- de "Caverne du Dragon" (Drachenhöhle) aan de Chemin des Dames in de Argonne - oude steengroeve die vandaag een boeiend museum is over de Duitse kazerne destijds er ingericht
- "l'Abri du Kronprinz Rupprecht de Bavière" nabij Nampcel (ten zuiden van Noyon) - een te bezoeken "Blockhaus" gebouwd tussen 1915 en 1916 met stenen gerecupereerd van vernielde huizen uit het nabije dorp als hoofdkwartier voor de Duitse troepen in de regio - sinds 2010 ijvert de lokale werkgroep APRAK om dit indrukwekkende bouwwerk te restaureren en open te stellen.
Nampcel - Blockhaus van Kroonprins Rupert van Beieren in 1918 (boven) en vandaag (onder)...
(met dank aan alle bruikleengevers van de illustraties...)
