TER GELEGENHEID VAN DE VERWERVING VAN MIJN NIEUWSTE AANWINST:
HIER IS DE "IRON DUKE" (DE "IJZEREN HERTOG")...
Eén van de bekendste foto's uit de verzameling van het Britse Imperial War Museum - de "Iron Duke" geïmmobiliseerd nabij Arras april 1917...
De bekende foto hierboven uit het Imperial War Museum toont de Britse 'Mark II' tank # 781 ofte de "Iron Duke" die op 10 april 1917 door de stad Arras rolde op weg naar het slagveld. Net als de meeste tanks kreeg hij door zijn bemanning een bijnaam toebedeeld. De "Iron Duke" kreeg als "landship" zijn naam naar het vlaggenschip van de Britse admiraal graaf John Jellicoe - bekend als de 'IJzeren Graaf' - een stevige "pedigree" dus die hem nochtans geen geluk heeft bracht...
Oorspronkelijk werd de "Iron Duke" met 5 andere tanks (# 581, 778, 779 en 782) tijdelijk ingezet bij het begin van de Slag om Arras, maar raakte achterop door herstellingswerken aan de verlengde schachtkoppeling. Misschien is dit waarom hij op deze foto nog steeds in de stad was toen de strijd net ten oosten van Arras woedde. Hij werd uiteindelijk weer in actie gebracht, maar is op 20 april vernietigd door vijandelijk vuur in de buurt van de huidige begraafplaats "Commonwealth Chapel" te Feuchy a/d Scarpe, ten oosten van Arras. Er is echter geen verslag bekend van de hand van zijn commandant, tweede luitenant Street, of er bemanningsleden die dag zijn gedood of gewond...
Vermoedelijke site langsheen de Route de Cambrai waar destijds de Iron Duke was geïmmobiliseerd vlakbij Feuchy Chapel British Cementery...
Het mag verbazing wekken - maar uitgezonderd als training-tank zou de Britse 'Mark II' helemaal geen operationele geschiedenis mogen hebben, temeer daar het voertuig niet voorzien was van pantserplaat-staal en voor een echte frontinzet bijgevolg simpelweg ongeschikt was.
Maar in het voorjaar van 1917 waren er echter zoveel 'Mark I' uitgeschakeld, terwijl de productie van de verbeterde 'Mark IV' maar niet op gang wilde komen, dat men er niet meer onderuit kon om de 'Mark II' toch maar - op hoop van zegen - in te zetten. Voor het offensief bij Arras door Brits-Canadese troepen ter ondersteuning van het Franse offensief van generaal Nivelle in april 1917, werden er dan maar 26 naar Frankrijk verscheept. In mei volgden de andere 19 die toen beschikbaar waren. Het trainingscentrum bleef achter met de 'Mark III'... Van de 141 'Mark I' in Frankrijk bleven er toen nog slechts 15 over, zeven "males" (zijdelingse geschuttorens met zwaar geschut) en acht "females" (geschuttorens met machinegeweren).
De 'Mark II' werden zo goed en kwaad als het ging voor de frontdienst aangepast, door hun "barbettes" (geschuttorens) te vervangen door die van 'Mark I' wrakken, zodat althans de zijkanten grotendeels door gehard pantserstaal beschermd werden. Ook is toen het betrouwbaarder Lewis-machinegeweer aangebracht. Tegelijkertijd deed zich een merkwaardige ontwikkeling voor om de vijand te misleiden: men construeerde 'dummy' tanks om de Duitse luchtverkenning te misleiden. Deze in groot detail nagemaakte rompen van triplex werden rondgedragen door tien soldaten binnenin de 'dummy'...
Op 11 april 1917 was er een geconcentreerde tankaanval nabij Bullecourt (ca. 10 km ten zuidoosten van Arras) ter ondersteuning van de Australische troepen. Die leden er toen grote verliezen door geblunder van de Britse legerleiding ("De Australiërs vochten als leeuwen maar werden geleid door Britse ezels..." - citaat Britse historicus Alan Clark). Voor het eerst maakten de Duitsers toen Britse tanks buit - twee 'Mark II' exemplaren. Het verhaal wil dat ze met reden niet onder de indruk waren van de bepantsering! Inderdaad werden verschillende 'Mark II' op korte afstand door het beruchte Duitse machinegeweervuur doorzeeft. Deze foute veronderstelling kwam de Duitsers echter duur te staan toen ze nadien met de nieuwe 'Mark IV' tanks werden geconfronteerd. De twaalf 'Mark I' en 'II' die in de zomer van 1917 nog resteerden, werden omgebouwd tot bevoorrading-tank.
Mijn recentste aanwinst memorabilia van de 'Groote Oorlog' is een houten spaarpot (poging tot) schaalmodel van de "Iron Duke" - zo te zien ineen geknutseld door iemand destijds (minstens) emotioneel betrokken bij de trieste gebeurtenissen rond deze 'Mark II' tank - iemand van de bemanning...?
(verzameling Guido Deseijn alias Leflamand)
