Representatie van de tijd
Van de oudheid tot de zeventiende eeuw representeerde de sfeer de fundamentele orde van de wereld. Alle tijdsverloop kon gedefinieerd worden aan de hand van de verschillende rotaties van de hemelsfeer.
De orde van het klooster
Doorheen de hele middeleeuwen was het leven in de Sint-Pietersabdij gebonden aan de regel van Benedictus. Hierdoor functioneerde het hele gebouw als één groot uurwerk. De regel schreef voor hoe de tijd ingedeeld moest worden, met een vaste opeenvolging van acht gebedsdiensten die elke dag en nacht hun terugkerende vorm gaven. De plaats waar je de monniken aantrof, in de kerk, tuin, of refter, vertelde je steeds iets over het uur van de dag.
In elk klooster was een “sorghvuldigen broeder” verantwoordelijk voor het bijhouden van de tijd. Het was met name cruciaal dat iedereen tijdig opgeroepen werd voor de nachtdienst. Daarnaast moest er onder andere op toegezien worden dat de eerste ochtenddienst afgelopen was voor zonsopgang en dat het avondmaal nog genuttigd kon worden bij daglicht. Het exacte tijdstip van elke dienst was minder cruciaal, zolang de vaste regelmaat niet doorbroken werd. De diensten zelf konden ook variëren in lengte naargelang de seizoenen (in de winter kon de nachtdienst bijvoorbeeld een heel stuk langer duren).
Om zijn taak te vervullen moest de verantwoordelijke monnik in staat zijn om te bepalen wanneer het middernacht was, of hoe lang het nog zou duren voor de zon opkwam of onderging. Ook hier kon het kloostergebouw dienst doen als uurwerk. Door vanop een vaste plaats te observeren welke sterren zich waar bevonden ten opzichte van verschillende delen van het gebouw konden lange lijsten met temporele ijkpunten vastgelegd worden. Op bewolkte dagen kon de monnik zichzelf in een uurwerk transformeren door een vastgesteld aantal psalmen te zingen om een tijdsduur te meten.
Het e-book met de volledige uitleg van alles wat er in de mooie tentoonstelling In de ban van de tijd (klik) te zien was kan je hier (klik) downloaden. De foto's van Lefla en mij kan je hier (klik) bekijken.
Hopelijk hadden jullie een heel leuk, lang weekend en fijne nieuwe week allemaal!
